Loftslagsbreytingar

Stjórn fyrirtækisins ber ábyrgð á stefnumótun og eftirfylgni í sjálfbærnimálum og tryggir að sjálfbærni sé órjúfanlegur hluti af starfsemi fyrirtækisins. Til að framfylgja þessari ábyrgð er starfandi stýrihópur í sjálfbærnimálum, sem sinnir stefnumörkun og innleiðingu aðgerða í samræmi við viðurkennda staðla og lög. Stýrihópurinn hefur það hlutverk að greina og meta sjálfbærniáskoranir og tækifæri, leggja fram tillögur að úrbótum og tryggja að markmið fyrirtækisins í sjálfbærni séu raunhæf og aðgerðamiðuð.

Framkvæmdastjórn fylgir eftir aðgerðum og metur árangur með reglulegum mælingum. Framkvæmdastjóri sem ber ábyrgð á málaflokknum og situr í stýrihópnum upplýsir stjórn og framkvæmdastjórn reglulega um stöðu mála. Stjórnin ber ábyrgð á því að samþykkja og yfirfara sjálfbærnistefnu fyrirtækisins og tryggja að hún sé í samræmi við stefnu stjórnvalda og alþjóðlegar kröfur.

Skýrslugjöf um sjálfbærni er hluti af reglulegri upplýsingagjöf til stjórnar og framkvæmdastjórnar, niðurstöður eru nýttar til að bæta og þróa sjálfbærnistefnu og aðgerðir fyrirtækisins enn frekar. Sjálfbærnistefna okkar hefur verið uppfærð og má finna hana á heimasíðu fyrirtækisins.

Fyrirtækið hefur ekki innleitt hvatakerfi sem felst í árangurstengdum greiðslum sem byggja á sjálfbærniárangri. Við höfum innleitt markmið í að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda og innleitt mótvægisaðgerðir til að draga úr áhrifum loftslagsbreytinga sem hefur áhrif á rekstur og flutningskerfi raforku. Starfsfólki er greiddur samgöngustyrkur til að ferðast til og frá vinnu með vistvænum máta til að draga úr losun í umfangi 2. Á þennan hátt er fyrirtækið að tengja sjálfbærni við hvata og á sama tíma að draga úr losun.

Við höfum greint helstu áhrif, jákvæð og neikvæð, áhættur og tækifæri sem tengjast sjálfbærni í starfseminni. Unnin var tvöföld mikilvægisgreining þar sem sjálfbærniáhættur voru greindar og kortlagðar og eru hluti af áhættustýringu fyrirtækisins. Stöðug vinna er við að greina áhættur og innleiða og þróa ferla með það að markmiði að tryggja að sjálfbærni sé hluti af stefnumótun, áhættugreiningu og fjárfestingarákvörðunum fyrirtækisins.

Hjá okkur er sjálfbærni og ábyrgð gagnvart umhverfinu leiðarljós í allri starfseminni. Markmið okkar er að tryggja öruggan og hagkvæman flutning raforku með eins litlum umhverfisáhrifum og mögulegt er. Með sjálfbærnistefnu, ISO-vottuðum stjórnunarkerfum, virku gæðastýringarferli og vettvangsskoðunum vinnum við markvisst að stöðugum umbótum í umhverfismálum.

Loftslagmál eru hluti af sjálfbærnistefnu fyrirtækisins og falla undir umhverfi í megináherslum stefnunnar. Þar skuldbindur fyrirtækið sig til að vinna markvisst að því að draga úr losun gróðurhúsaloftegunda og fylgja eftir stefnu stjórnvalda í loftlagsmálum. Samkvæmt stefnu fyrirtækisins eru raforkumál loftlagsmál og skipta þau lykilhlutverki í orkuskiptum með því að tryggja flutning endurnýjanlegrar raforku.

Við leggjum áherslu á að kortleggja vistferil allrar starfseminnar enda mikilvægt að hafa yfirsýn og skilning á því hvernig kolefnispor fyrirtækisins er til komið. Efla verkfræðistofa hefur greint og metið umhverfisáhrif raforkuflutnings í flutningskerfi Landsnets með aðferðafræði vistferilsgreiningar. Greiningin nýtist okkur í umhverfisstjórnun, vistvænni hönnun og innkaupum, upplýsingamiðlun og sem grunnur fyrir frekari greiningar.

Frekari upplýsingar um vistferilsgreininguna má finna á vef Landsnets.

Loftslagsbreytingar skapa auknar áskoranir fyrir rekstur og viðhald raforkukerfisins, meðal annars vegna ísinga, ofanflóða og öfgaveðurs. Fyrirtækið hefur greint loftslagsáhættur og metið áhrifin á mannvirki og rekstur út frá þremur sviðsmyndum: núverandi stöðu, bjartsýnni sviðsmynd og svartsýnni sviðsmynd. Svartsýna sviðsmyndin gerir ráð fyrir allt að 1.7°C hlýnun jarðar sem er yfir markmiði Parísarsáttmálans sem kveður á um að vera undir 1.5°C hlýnun jarðar. Sviðsmyndagreining fyrir svartsýna og bjartsýna sviðsmyndir sýnir að almennt munu loftslagsáhættur ekki hafa veruleg áhrif á starfsemina en hinsvegar kalla nokkur mannvirki á að hafa tilbúna viðbragðsáætlun sem aðlögunaraðgerð. Aðlögunaraðgerðir til að bregðast við loftlagsáhættum felast í ákvörðunum sem snúa að efnisvali í línur og tengivirki, staðarvali lína, yfirbyggingu tengivirkja og tilfærslur jarðstrengja sökum jarðsigs. Áhættumat fyrir mannvirki fyrirtækisins er mikilvægur þáttur í framtíðaruppbyggingu kerfisins, viðhaldsáætlana og nýtist í allri vinnu við mat á umhverfisáhrifum og við staðarval mannvirkja framtíðarinnar.

Áhættumatið er rýnt og yfirfarið árlega af okkar sérfræðingum.

Við vinnum markvisst að því að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda og styðjum loftslagsmarkmið stjórnvalda með því að tryggja flutning endurnýjanlegrar raforku. Stefna fyrirtækisins er að mæta þörfum raforkumarkaðarins til lengri tíma með uppbyggingu á nýrri kynslóð flutningskerfis sem byggir á umhverfisvænum lausnum. 

Rammaáætlun stjórnvalda flokkar endurnýjanlega raforkukosti í mismunandi flokka þ.e. orkunýting, bið og vernd. 

Hönnun flutningskerfisins tekur mið af mörgum þáttum s.s. rammaáætlun, afhendingaröryggi, áreiðanleika, gæða raforku, virkni raforkumarkaðar, hagkvæmni og áhrifa á umhverfi og náttúru.

Við höfum sett okkur metnaðarfull loftslagsmarkmið og vinnum stöðugt að því að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda í starfsemi okkar. Loftslagsaðgerðaáætlunin miðar að því að minnka helstu losunarþætti og fylgja stefnu stjórnvalda.

Grænt bókhald veitir okkur skýra yfirsýn yfir árangur, þar sem við fylgjumst með og stýrum losun. Markmiðin til 2040 fela í sér að minnka losun SF6 gass með virkara eftirliti og innleiðingu grænna gasa í tengivirkjum, draga úr losun varaafls um 80% og skipta út jarðefnaeldsneytisdrifnum bílum fyrir rafbíla þar sem því verður við komið.

Við stefnum að 100% flokkun niðurrifs fyrir 2027 og að halda flutningstöpum undir 2% með styrkingu flutningskerfisins og hagkvæmri stýringu. Einnig vinnum við að orkuskiptum í varaafli og samgöngum, með það að markmiði að minnka heildarlosun um 30% fyrir 2040 miðað við 2018 og ná kolefnishlutleysi í umfangi 1 og 2.

Árið 2024 var losun gróðurhúsalofttegunda frá rekstrinum, miðað við umfang 1,2 og 3, 6.123 tonn  CO₂-ígildi eða 0,33 tonn  CO₂-ígildi á hverja framleidda GWst. Í samanburði var losunin 6.184 tonn  CO₂-ígildi árið 2023.

Kolefnisspor fyrirtækisins er reiknað út samkvæmt aðferðafræði Green House Gasprotocol. Losunarþættir starfseminnar eru greindir og flokkaðir í umfang 1, sem er bein losun frá rekstrinum og umfang 2 og umfang 3 sem ná yfir óbeina losun fyrirtækisins.

Helstu þættir í starfsemi okkar sem stuðla að losun gróðurhúsalofttegunda eru flutningstöp (53%), leki SF6 gass (24%) og notkun eldsneytis við framleiðslu varafls (17%). Þessir þættir samanlagt valda um 94% af heildarlosun fyrirtækisins. Aðrir losunarþættir hafa mun minna vægi.

Við höfum ekki reiknað innra kolefnisverð en höfum gert grein fyrir umfangi og kolefnislosun með vistferilsgreiningu. Með innra kolefnisverði er hægt að draga úr fjárhagslegri áhættu, t.d. með því að finna kolefnisverð út frá losunarstuðlum eða ETS-markaðnum.

Mikilvægt er að greina loftlagsáhættur á mannvirki flutningskerfisins til að koma í veg fyrir fjárhagsleg tjón. Fyrirbyggjandi aðgerðir, eins og að yfirbyggja tengivirki, styrkja möstur eða færa mannvirki, geta dregið úr áhrifum loftlagsbreytinga. Breytingar í regluverki hafa einnig fjárhagsleg áhrif, þar sem vaxandi kröfur eru gerðar um kolefnisspor fyrirtækja.

Kostnaður vegna óveðurs í desember 2019 var metinn á 350-400 milljónir, sem undirstrikar mikilvægi greininga og fyrirbyggjandi viðhalds til að bregðast við loftlagsáhættum.